Xây dựng cơ chế liên kết vùng

Vùng  Đông nam bộ gồm 6 tỉnh, thành (TPHCM, Tây  Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng  Tàu), có vị thế địa - chính trị và an ninh quốc phòng quan trọng hàng đầu ở khu vực phía Nam, với dân số đông và dẫn đầu cả nước về xuất khẩu, đầu tư trực tiếp nước ngoài… Đề cập đến thực trạng về liên kết vùng trong ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu (BĐKH) của vùng Đông Nam bộ, các chuyên gia và nhà quản lý cũng nêu ra những bất cập như sự thiếu liên kết của các địa phương, sự cạnh tranh “mạnh ai nấy làm” dẫn đến phân tán nguồn vốn đầu tư, hiệu quả thấp; mâu thuẫn giữa quyền lợi địa phương và quyền lợi chung toàn vùng đã dẫn đến định hướng phát triển đô thị, phát triển kinh tế của các tỉnh bị trùng lắp, không phát huy hết tiềm năng lợi thế của từng tỉnh và toàn vùng; cơ chế chính sách riêng cho các vùng hiện nay chưa thể giải quyết những vấn đề phát sinh trong vùng, đồng thời các hoạt động điều phối giữa các địa phương trong vùng chưa tạo được cơ chế phối hợp hiệu quả. 

TS Nguyễn Song Tùng, Viện Địa lý nhân văn, cho biết các địa phương trong vùng vẫn chưa xây dựng được chính sách tổng thể về liên kết vùng. Thời gian qua, công tác ứng phó với BĐKH còn bị động, lúng túng. Một trong những nguyên nhân quan trọng của các hạn chế trên là công tác quản lý Nhà nước và việc phân công, phân cấp, phối hợp giữa các bộ, ban, ngành, địa phương thiếu chặt chẽ. Đặc biệt, mối quan hệ vùng và liên vùng còn chưa được quan tâm một cách thỏa đáng… Các địa phương hầu như độc lập triển khai các hoạt động ứng phó BĐKH trong phạm vi địa phương mình. Chính sách vùng của Việt Nam chưa được quan tâm đúng mức nên việc liên kết phát triển giữa các địa phương còn gặp nhiều trở ngại. Vấn đề hợp tác, liên kết giữa các địa phương trong mỗi vùng và giữa các vùng trong quản lý ứng phó với BĐKH, thiên tai vẫn còn là vấn đề bị bỏ ngỏ; các thể chế, chính sách liên kết cũng như hệ thống giải pháp và các hình thức tổ chức quản lý trên phương diện vùng và liên vùng chưa được quan tâm, nghiên cứu nhiều. 

Để khắc phục những vấn đề trên, các chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp như mỗi địa phương cử một đồng chí là lãnh đạo UBND tỉnh phụ trách kế hoạch hành động ứng phó với BĐKH của tỉnh, trực tiếp chỉ đạo triển khai thực hiện chiến lược liên kết vùng; thành lập tổ điều phối vùng và nhóm tư vấn liên kết vùng trong ứng phó với thiên tai và BĐKH; trong đó, thành viên nhóm tư vấn bao gồm những nhà quản lý, nhà khoa học có uy tín. Mặt khác, cần thành lập quỹ ứng phó thiên tai và BĐKH cấp vùng để phục vụ kinh phí hoạt động của tổ điều phối vùng, công tác nghiên cứu của nhóm tư vấn và hoạt động chung của vùng. Nguồn tài chính của quỹ được huy động từ đóng góp của các địa phương, ngân sách Trung ương, các doanh nghiệp, tổ chức quốc tế và các nguồn xã hội hóa khác.
Đồng thời, các chuyên gia cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các quyết định, chương trình hành động về công tác phối hợp liên tỉnh; giám sát việc thực thi các quyết định; rà soát nhiệm vụ, chức năng, tổng kết kinh nghiệm của ban phát triển vùng. Các bộ, ngành tăng cường phối hợp với các địa phương trong vùng tiến hành xây dựng và kiểm tra việc thực hiện các quy hoạch kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Các địa phương trong vùng phải nâng cao trách nhiệm khi phối hợp liên tỉnh, xây dựng dữ liệu thông tin, cập nhật thông tin nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu vùng; lồng ghép các quy hoạch về tài nguyên và môi trường, BĐKH với nhau và lồng ghép vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội; xây dựng quy hoạch tổng thể về ứng phó với BĐKH cho từng vùng; trong đó, các quy hoạch cần tính đến kịch bản phát triển kinh tế - xã hội, BĐKH của vùng và các vùng khác.