Tiền đề xây dựng đô thị sáng tạo

Những không gian sáng tạo

Trên thế giới, nhiều quốc gia phát triển đã chú trọng đầu tư hình thành các mô hình khu công viên khoa học (tiền thân cho mô hình đô thị sáng tạo) hay các thành phố nghiên cứu, sáng tạo. Đây là không gian vừa giúp công chúng ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là giới trẻ, học sinh, sinh viên đến vui chơi, khám phá, vừa là nền tảng tạo ra những giá trị tri thức, công nghệ mới. 

Điển hình như thành phố khoa học Tsukuba - một thành phố tương đối mới nằm ở phía Tây Nam quận Ibaraki, Nhật Bản. Tsukuba được xác định là hạt nhân tiên phong trong những tiến bộ về nghiên cứu cơ bản của xứ sở Phù Tang, cũng là nơi khởi nguồn cho rất nhiều kết quả nghiên cứu đẳng cấp thế giới về khoa học và kỹ thuật. Để làm được điều đó, Tsukuba được chính phủ quy hoạch là thành phố vệ tinh của Tokyo, hình thành dựa trên việc di dời trụ sở của một loạt viện nghiên cứu từ Tokyo để giải tỏa áp lực dân số, đồng thời giúp thúc đẩy nền khoa học và công nghệ (KH-CN) của Nhật Bản. Nhiều tuyến đường lớn cũng được đầu tư xây dựng tại thành phố này nhằm tăng tính kết nối liên vùng. Cùng với quy hoạch đô thị, Tsukuba đẩy mạnh trao đổi nghiên cứu với các khu vực khác ở Nhật Bản và nước ngoài. Tsukuba cũng là một trong những khu vực trọng điểm của thế giới về hợp tác liên ngành với chính phủ trong nghiên cứu cơ bản. Hiện nay, tại thành phố này, các dự án nghiên cứu phục vụ dân sinh chiếm đến 40% ngân sách phát triển của toàn nước Nhật. 

Daejeon được giới thiệu là một trong 5 thành phố lớn của Hàn Quốc, ngã tư của các tuyến giao thông chính và chỉ cách thủ đô Seoul 50 phút bằng tàu cao tốc. Nơi đây được coi là “Thung lũng Silicon của châu Á”, với hơn 200 viện nghiên cứu lớn từ các tập đoàn công nghệ như Samsung, LG, các trường đại học Daejeon, Hannam hay Viện nghiên cứu KH-CN KAIST. Điểm hay ở Daejeon là sự kết hợp giữa khoa học và du lịch. Như công viên Expo chẳng hạn. Đây là công viên giải trí duy nhất của Hàn Quốc được xây dựng nhằm thúc đẩy sự phát triển của các ngành KH-CN hiện đại. Du khách đến với thành phố này có thể kết hợp thăm các phòng thí nghiệm khoa học cũng như tham gia nhiều chương trình, lớp học và các hoạt động vui chơi, giải trí để tìm hiểu thêm về các công trình KH-CN tiêu biểu của Hàn Quốc. 

Tại Cộng hòa Liên bang Đức, Jena được biết đến là thành phố sinh viên, với tỷ lệ 27.000 sinh viên/109.000 dân (thống kê năm 2015). 2 cơ sở nghiên cứu khoa học lớn nhất tại Jena là 2 trường Đại học Tổng hợp Friedrich - Schiller (FSU Jena) và Đại học Khoa học ứng dụng Ernst - Abbe (EAH). Việc nghiên cứu và học tập tại đây được tạo nhiều điều kiện thuận lợi. Một trong những thế mạnh của Jena về nghiên cứu là quang học với các công ty nổi tiếng toàn thế giới như Carl-Zeiss, Jenoptik hay Shott Werke. Jena cũng được chính phủ quy hoạch mang tính kết nối cao, khi nằm trên 2 trục giao thông lớn là A9 (nối Berlin - Muenchen) và A4 (nối trục Đông - Tây). Bên cạnh đó, những lợi thế về địa hình đồi núi bao quanh kết hợp mạng lưới cây xanh che phủ dày đặc biến Jena trở thành “trái tim xanh nước Đức”. Năm 2009, Jena được vinh danh là thành phố khoa học trên toàn nước Đức.

Ngoài ra, trên thế giới cũng hình thành khá nhiều thành phố học thuật với hình thức tương tự. Chẳng hạn như thành phố Oxford được biết đến như là đô thị đại học lâu đời nhất trong cộng đồng các quốc gia nói tiếng Anh. Thành phố Palo Alto nổi tiếng là ngôi nhà của Đại học Stanford; đặc biệt phải kể tới Thung lũng Silicon - trung tâm công nghệ và khởi nghiệp của Hoa Kỳ.

LÊ HOÀI QUỐC - Trưởng ban Quản lý Khu Công nghệ cao TPHCM