Thủy điện Đắk Bla 3: Xây dựng hay ngừng?

Thiệt hại quá lớn

 Dự án thủy điện Đắk Bla 3 được quy hoạch xây dựng trên sông Đắk Bla, đoạn qua làng du lịch cộng đồng Kon Kơ Tu, xã Đắk Rơ Wa và xã Đắk Blà (cùng thuộc TP Kon Tum, tỉnh Kon Tum). Tháng 2-2021, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển điện Chiến Thắng (gọi tắt là Công ty Chiến Thắng) có văn bản gửi Sở KH-ĐT tỉnh Kon Tum đề nghị đầu tư dự án thủy điện nói trên. Khi dự án này đang được xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư, tháng 1-2022, Báo SGGP đã có đăng vệt thông tin phản ánh dân làng Kon Kơ Tu cùng dư luận phản đối việc xây dựng vì hậu quả thủy điện gây ra quá lớn so với lợi ích mang lại. 

Sau khi báo chí phản ánh, UBND tỉnh Kon Tum đã chỉ đạo các đơn vị tổ chức tham vấn cộng đồng dân cư, làm rõ mức độ ảnh hưởng, lợi ích người dân nhận được… Tại buổi làm việc mới đây giữa UBND tỉnh Kon Tum và nhà đầu tư để xem xét tiếp tục triển khai dự án, UBND tỉnh Kon Tum yêu cầu nhà đầu tư phân tích, làm rõ các nội dung liên quan đến dự án, đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 

Những ngày này, chúng tôi trở lại làng du lịch Kon Kơ Tu và cảm nhận sự lo âu của người dân về số phận của thủy điện Đắk Bla 3. Ông A Nhơm (làng Kon Kơ Tu) ngồi trước hiên nhà, đôi mắt trầm tư nhìn xa xăm ra con sông Đắk Bla huyền thoại. Nghe đến thủy điện Đắk Bla 3, ông quay sang nói dứt khoát: “Cách đây khoảng 2 tháng, Công ty Chiến Thắng cùng các cấp địa phương xuống lấy ý kiến của người dân về xây dựng thủy điện. Lúc ấy, cả làng đã phản đối. Từ đó đến nay, không thấy ai nói gì nữa, cũng không ai trở lại. Dân cũng không biết thủy điện có được xây dựng hay không. Bản thân tôi giờ sống mà thấp thỏm, sợ thủy điện vẫn được xây dựng dù đã cương quyết lên tiếng phản đối”.

Ông A Nhơm cho biết thêm: “Thượng nguồn cách làng 5km đã có một thủy điện rồi, giờ xây thêm một thủy điện cách làng 500m nữa thì làm sao được, ảnh hưởng lắm. Có thể họ sẽ đền bù cho dân nhưng không đáng bao nhiêu so với thiệt hại gây ra cho cả làng. Xây dựng thủy điện thì sẽ thay đổi dòng chảy, sợ sông không còn nước; thủy điện xả lũ thì ngập nước, ảnh hưởng các cháu tắm sông; sợ bể đập thủy điện, quét làng; đường đi vào khu sản xuất bị ngập… Dân phản đối là vì thế”.

Ảnh hưởng lớn đến du lịch 

Không chỉ người dân mà ngay cả ngành du lịch tỉnh Kon Tum cũng lo ngại về việc xây dựng thủy điện này. Vừa qua, Sở VH-TT-DL Kon Tum đã có văn bản gửi Sở Công thương, qua đó thẳng thắn nêu quan điểm không thống nhất việc triển khai dự án thủy điện Đắk Bla 3. Sở VH-TT-DL cho rằng, tại 2 xã Đắk Rơ Wa và Đắk Blà (nơi thủy điện dự kiến xây dựng) có một số làng được xác định phát triển du lịch như Kon Jơ Ri và Kon Kơ Tu. Sản phẩm chính ở đây là du lịch cộng đồng mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống và các hoạt động đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân gắn với sông Đắk Bla - như chèo thuyền cùng các loại hình tham quan trải nghiệm trên sông. Việc có quá nhiều thủy điện tại khu vực được định hướng phát triển du lịch cộng đồng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, phá vỡ cảnh quan du lịch. Đồng thời việc xây dựng thủy điện cạnh làng du lịch cộng đồng Kon Kơ Tu sẽ có những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, phá vỡ cảnh quan du lịch. Vì vậy, Sở VH-TT-DL không thống nhất đối với việc triển khai dự án thủy điện Đắk Bla 3.

UBND TP Kon Tum cũng chỉ ra những lo ngại về mức độ tác động tiêu cực của dự án thủy điện Đăk Bla 3 như: Tuyến đường giao thông vào vị trí dự án thủy điện Đăk Bla 3 đi qua khu vực du lịch cộng đồng làng Kon Kơ Tu, quá trình xây dựng sẽ tác động môi trường tại khu vực này. Việc triển khai dự án sẽ làm mất đất sản xuất, ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Ngoài ra, giai đoạn thi công, vận hành dự án sẽ tác động đến môi trường đất, nước, không khí và đa dạng sinh học. Trong đó, có các tác động chính như thay đổi lưu lượng dòng chảy trong mùa lũ, mùa khô, gia tăng sạt lở, bồi lắng sông.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Hải, Tổng Giám đốc Công ty Chiến Thắng, cho biết, thủy điện này là “xương xóc”, không ai đầu tư thì đơn vị mới làm, với mục đích phát triển về lâu về dài. Đơn vị đã bỏ ra rất nhiều công sức, thời gian, tiền bạc để xây dựng quy hoạch thủy điện. Bây giờ người dân không đồng ý thực hiện thì để đấy, khi nào người dân đồng ý thì mới triển khai.