Hôm nay 19-8 - ngày mà người dân Việt Nam nói chung và người dân TPHCM nói riêng nhớ về ngày khởi nghĩa, nhớ về một thời hào hùng của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Ngày ấy, Hà Nội và các tỉnh thành miền Bắc vùng lên khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày ấy, với khí thế ngút trời, Sài Gòn và Nam bộ chuẩn bị sẵn sàng chờ mệnh lệnh khởi nghĩa. Lúc bấy giờ Ủy ban khởi nghĩa Sài Gòn có trong tay trên 12.000 hội viên công đoàn, hơn 100.000 Thanh niên Tiền phong bao gồm học sinh, viên chức, trí thức và hàng chục vạn nông dân ngoại thành với gậy gộc, giáo mác, tầm vong và một số cơ sở cảm tình trong lực lượng “bảo an binh” của ngụy quyền… Đêm 24 rạng ngày 25-8, hàng chục vạn đồng bào các quận, huyện Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và các tỉnh lân cận kéo về Sài Gòn cùng lực lượng tại chỗ giành chính quyền. 0 giờ ngày 25-8-1945 toàn bộ chính quyền Sài Gòn về tay nhân dân.
Khởi nghĩa ở Sài Gòn và Nam bộ có chậm hơn Hà Nội vài ngày nhưng vẫn kịp hòa vào làn sóng Tổng khởi nghĩa Tháng Tám vĩ đại. Nơi đây, dù trải qua cuộc Khởi nghĩa Nam kỳ năm 1940 thất bại, dù phải đấu tranh với nhiều đảng phái đối lập và trong hoàn cảnh thông tin, liên lạc với Trung ương gặp nhiều khó khăn…, nhưng cuối cùng với tất cả tinh thần và lực lượng, với sự lãnh đạo sáng tạo, tài tình của Xứ ủy, Thành ủy, cuộc khởi nghĩa đã tiến hành thắng lợi.
25-8-1945 thật sự là ngày hội cách mạng của quần chúng ở Sài Gòn. Sài Gòn như rung chuyển dưới bước đi và tiếng hát, tiếng hô khẩu hiệu của khoảng 1,2 triệu người đủ các tầng lớp giàu nghèo trong đại gia đình dân tộc Việt Nam, trong đó có vài ngàn lực lượng võ trang chính quy, hàng trăm ngàn lực lượng du kích với vũ khí thô sơ. Đó là cuộc biểu tình thị uy lớn nhất, một cuộc tuần hành khổng lồ nhất được tổ chức ngay vào sáng 25-8 với cờ đỏ sao vàng, cờ búa liềm và tiếng hô vang dậy “Chính quyền về tay Việt Minh”, “Việt Nam độc lập muôn năm” cùng với các bài hát cách mạng sục sôi khí thế…
Cách mạng Tháng Tám thành công mau lẹ (trong 15 ngày trên phạm vi cả nước) có nhiều nguyên nhân và để lại nhiều bài học quý. Đó là sự lãnh đạo đúng đắn, khéo léo, sáng suốt của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, là sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Đảng ta đã nhận thức được thời cơ, chủ động nắm lấy thời cơ khởi nghĩa giành chính quyền. Đó là vai trò sức mạnh của nhân dân, là tinh thần yêu nước, đoàn kết, ý chí quật cường của nhân dân ta. Cùng khả năng đón nhận yếu tố thuận lợi của phong trào đấu tranh giải phóng các dân tộc bị áp bức của cộng đồng tiến bộ quốc tế.
Để có Cách mạng Tháng Tám thành công, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã trải qua 15 năm đấu tranh quyết liệt đầy hy sinh, gian khó, trong đó có bài học xương máu của Khởi nghĩa Nam kỳ. Trong suốt 15 năm của thời kỳ vận động cách mạng, đã có biết bao người con ưu tú của Đảng, của nhân dân đã anh dũng hy sinh tại thành phố này, tiêu biểu là các đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng; Nguyễn Văn Cừ, Tổng Bí thư; Ngô Gia Tự, Bí thư Xứ ủy đầu tiên; Tạ Uyên, Bí thư Xứ ủy; Nguyễn Thị Minh Khai, Bí thư Thành ủy, cùng nhiều đồng chí khác: Lý Tự Trọng, Hà Huy Tập, Võ Văn Tần, Phan Đăng Lưu…
Để có sự thành công của Cách mạng Tháng Tám ở Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và Nam bộ, chúng ta vô cùng khâm phục sự chủ động, sáng tạo của các nhà lãnh đạo Xứ ủy, Thành ủy bấy giờ. Khi quyết định khởi nghĩa, đã nắm chắc lực lượng, tình hình và còn chỉ đạo thí điểm ở Tân An vào đêm hôm trước. Khi quyết định khởi nghĩa, đã suy xét thận trọng hai điều: Khởi nghĩa lúc nào là đúng và lãnh đạo khởi nghĩa thế nào. Đồng chí Trần Văn Giàu, người lãnh đạo khởi nghĩa bấy giờ đã kể lại, dẫu đã thuộc nhưng trước khi quyết định điều hệ trọng vẫn đọc lại kinh điển (sách “Trên đường khởi nghĩa”). Lênin đã căn dặn: “Không bao giờ được đùa bỡn với khởi nghĩa cả; một khi đã bắt đầu khởi nghĩa thì phải tiến hành khởi nghĩa cho đến cùng”, tức là cho đến thắng lợi.
Sự dũng cảm, can trường, trí tuệ và lòng trung thành với Tổ quốc, với nhân dân của những nhà lãnh đạo của Đảng được truyền dẫn đến người dân. Và chính truyền thống anh hùng, quả cảm của nhân dân đã hun đúc nên những nhà lãnh đạo trí dũng song toàn. Những ngày này, lần giở những trang sách về mùa Thu năm xưa, chúng ta càng bồi hồi xúc động, càng tự hào về thế hệ cha anh, về đất nước, về nhân dân anh hùng, về thành phố kiên cường nơi ta đang sống…
Hào khí của Cách mạng Tháng Tám, cuộc đổi đời do cuộc Cách mạng Tháng Tám mang lại luôn vang dội và thôi thúc chúng ta trên hành trình đưa đất nước phát triển phồn vinh, nhân dân hạnh phúc. Trong cuộc chiến đầy cam go, thử thách với Covid-19, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, chúng ta muôn người như một, đồng lòng, thống nhất ý chí và hành động như lời kêu gọi của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Trong cuộc chiến chống dịch Covid-19, người dân TPHCM - nơi tuyến đầu chống dịch, đang nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, sự chi viện, chia sẻ của đồng bào cả nước và bạn bè quốc tế. Khó khăn nào cũng vượt qua, quyết chiến thắng đại dịch Covid-19 - đó là lời đáp, là sức mạnh và niềm tin của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân TP Anh hùng được vinh dự mang tên Bác.
