Ông tên thật là Vũ Văn Ký, sinh năm 1928 tại xóm Nhì, xã Liên Minh, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định, trong một gia đình có truyền thống nho học.
Ông lớn lên trong gia đình người chú tại huyện Nông Cống, tỉnh Thanh Hoá. Văn Ký tham gia cách mạng từ 1943. Năm 1944, ông bị Pháp bắt, sau đó được chính quyền Nhật thả ra.
Năm 1945, ông cùng dân quân huyện Nông Cống tham gia giành chính quyền. Ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1946. Cũng trong năm đó, ông hoàn thành ca khúc đầu tay Trăng xưa. Sau đó, ông được cử đi học lớp âm nhạc Liên khu 4 tại Nghệ An.
Năm 1954, tại Đại hội văn công toàn quốc, ông giành giải thưởng lớn với 2 nhạc cảnh Dân công lên đường và Lúa thoái tô. Từ năm 1955 đến 1957, ông tham gia ban nhạc Hội Văn nghệ Việt Nam.
Năm 1957, ông trở thành hội viên sáng lập và sau đó là Ủy viên ban chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam và Ủy viên thường vụ của hội từ năm 1963 (khóa 1 và 2). Ông đã dự nhiều lớp học do chuyên gia nước ngoài hướng dẫn và được đi thực tập tại Liên Xô.
Nhạc sĩ Văn Ký đã viết hơn 400 ca khúc, 2 ca cảnh, 1 tổ khúc giao hưởng vũ kịch. Ông đã được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật ngay đợt đầu tiên cho chùm năm bài hát: Trời Hà Nội xanh, Bài ca hy vọng, Tây Nguyên bất khuất, Cô giáo Tày cầm đàn lên đỉnh núi, Nha Trang mùa thu lại về... Nhiều ca khúc của nhạc sĩ Văn Ký đậm chất trữ tình, trong sáng, được đông đảo công chúng yêu thích.
Nhạc sĩ Văn Ký được trao tặng Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng 3, Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng nhất, Huân chương Độc Lập hạng 3...
