Thế nhưng, trên thực tế, có không ít trường hợp nhà bị cháy lan nhưng chủ nhà vẫn không được cá nhân, tổ chức gây ra cháy nổ bồi thường thiệt hại.
Né bồi thường
4 tháng qua, gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng, ngụ phường Thạnh Mỹ Lợi, quận 2, TPHCM, phải sống trong căn phòng rộng khoảng 12m2, dựng tạm cạnh căn nhà bị cháy để kêu cứu cơ quan chức năng can thiệp, yêu cầu chủ garage One Plus Auto Center (gọi tắt là garage) bồi thường thiệt hại. Trước đó, chiều 14-4-2019, xảy ra cháy garage.
Dù lực lượng Cảnh sát PCCC TPHCM nỗ lực dập lửa, nhưng do bên trong garage có nhiều xăng dầu nên lửa bùng phát dữ dội và cháy lan ra xung quanh. Hậu quả, 1 căn nhà, 1 tiệm internet và khu nhà trọ (10 phòng) của gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng bên cạnh garage bị thiêu rụi hoàn toàn.
Sau khi vụ cháy xảy ra, chủ garage thu dọn hiện trường, bỏ đi nơi khác hoạt động và không bồi thường, khắc phục hậu quả vụ cháy lan. Ông Hồng cho biết cuộc sống gia đình ông từ khi xảy ra vụ cháy đến nay gặp rất nhiều khó khăn, mọi sinh hoạt bị đảo lộn, chỗ ở chật chội, thu nhập mất trắng do tiệm internet và khu nhà trọ bị cháy rụi.
“Phía garage gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản cho gia đình tôi như vậy nhưng họ không chịu bồi thường, bảo chờ kết quả điều tra từ công an. Tôi nhiều lần liên hệ Công an quận 2 thì đại diện Đội Cảnh sát kinh tế (đơn vị thụ lý vụ việc) cho biết vẫn... “đang điều tra” và bảo chờ; nhưng chờ đến khi nào thì không biết, dù vụ cháy xảy ra đến nay đã hơn 4 tháng”, ông Hồng bức xúc.
Tiệm internet của gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng bị thiêu rụi“Hứa là vậy, nhưng đến nay phía garage không thực hiện và cắt liên lạc. Hiện tại, chỗ ở chủ garage đã thay đổi, điện thoại không liên lạc được”, ông Hồng nói.
Phải bồi thường đầy đủ, kịp thời
Để nắm rõ việc thực hiện các quy định về PCCC của garage trong quá trình hoạt động (trước khi xảy ra cháy) cũng như kết quả điều tra, khắc phục hậu quả vụ cháy, phóng viên Báo SGGP liên hệ Công an quận 2. Khi đến, phóng viên cung cấp thẻ nhà báo, giấy giới thiệu; tuy nhiên đại diện chỉ huy Đội Tổng hợp (Công an quận 2) vẫn không trao đổi, cung cấp thông tin và cho biết chỉ trả lời bằng văn bản khi báo có công văn (!?).
Liên quan đến trách nhiệm bồi thường đối với các trường hợp nhà bị cháy lan, theo luật gia Trần Công Tạo thì chủ nhà, người quản lý, sử dụng căn nhà - cơ sở (nơi phát sinh nguồn lửa) phải có trách nhiệm bồi thường, dù lỗi cố ý hay vô ý, kể cả khi không có lỗi (chẳng hạn do chập điện gây cháy). Họ chỉ không bồi thường trong trường hợp thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của chủ nhà bị cháy lan hoặc một ai đó gây ra (được xác định), hoặc trong sự kiện bất khả kháng, vụ việc xảy ra khách quan, không thể lường trước được và không -thể khắc phục, mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết hoặc tình thế cấp thiết (theo điều 161, 604, 623 Bộ luật Dân sự).
Trong sự việc trên, nếu cơ quan điều tra xác định không có lỗi của chủ nhà bị cháy lan hoặc do một ai đó gây ra thì phía garage phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại gây ra cho gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng. Về nguyên tắc, thiệt hại phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời, các bên có thể thỏa thuận về mức, hình thức, phương thức bồi thường, trừ khi pháp luật có quy định khác (Điều 605 Bộ luật Dân sự). Nếu phía garage không chịu bồi thường thiệt hại, gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng có thể làm đơn khởi kiện tại tòa án, nơi xảy ra vụ cháy để yêu cầu bồi thường.
Về thời hạn điều tra vụ án hình sự, theo luật gia Trần Công Tạo, tại khoản 1 Điều 172 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định: không quá 2 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 3 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng và không quá 4 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Trong cháy nổ, hậu quả về tài sản và người thường rất lớn.
Do đó, cơ quan công an cần đẩy nhanh tiến độ điều tra để kéo giảm thiệt hại về tài sản xuống mức thấp nhất cho người dân. Vụ cháy garage One Plus Auto Center để lại hậu quả nghiêm trọng (thiệt hại tài sản hơn 1 tỷ đồng, không thiệt hại về người), do đó, thời hạn điều tra không quá 3 tháng.
Gia đình ông Nguyễn Thanh Hồng cần liên hệ Công an quận 2 để nắm rõ tiến độ và kết quả điều tra để tiến hành các bước đòi lại quyền lợi tiếp theo. Nếu cơ quan điều tra không thực hiện đúng quy trình, thời hạn điều tra, có thể khiếu nại lên cơ quan cấp trên.
