Nguy cơ dịch bệnh đậu mùa khỉ xâm nhập cận kề

Chủ trì cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nêu rõ, hiện Việt Nam chưa ghi nhận ca đậu mùa khỉ nhưng nguy cơ dịch bệnh này xâm nhập vào nước ta là rất lớn do bệnh dịch đã xuất hiện ở nhiều quốc gia. Cùng với đó là sự giao lưu đi lại thuận tiện và có xu hướng gia tăng giữa Việt Nam và các nước trên thế giới.

Hơn nữa, theo thông báo của WHO đến nay, thế giới đã ghi nhận gần 16.000 trường hợp mắc đậu mùa khỉ tại 74 quốc gia và có 5 ca tử vong. Tỷ lệ tử vong trên số mắc là 1/3.000, số này chưa thực sự thống kê hết. Tuy nhiên, thời gian gần đây ghi nhận số ca tăng lên, đặc biệt là một số quốc gia châu Âu. Một số quốc gia châu Á như: Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Singapore… đã ghi nhận ca mắc.

Do đó, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương đề nghị các đơn vị chức năng tập trung năng lực tăng cường giám sát và phát hiện bệnh tại tất cả cửa khẩu và các tỉnh, thành thông qua giám sát bệnh truyền nhiễm, cơ sở y tế. Đồng thời, cần xây dựng các kịch bản đối phó.

"Việt Nam chưa có ca bệnh song phải xây dựng kịch bản phản ứng với dịch cho các tình huống có ca bệnh, ca nhập cảnh, ca bệnh trong cộng đồng, khi có kịch bản, xử lý nhanh và sẵn sàng ứng phó", Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Bác sĩ Đỗ Hồng Hiên, chuyên gia dịch tễ của WHO tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam chưa có báo cáo ca bệnh nhưng chỉ là vấn đề thời gian, cũng có thể đã có sự lây truyền trong cộng đồng.

“Chúng ta cần có các biện pháp ứng phó sàng lọc, ngăn chặn không gây lây nhiễm và bảo vệ nhân viên y tế, những người có nguy cơ cao”, bác sĩ Liên khuyến cáo và cho biết thêm bệnh đậu mùa khỉ thường khỏi sau vài tuần nhưng cũng có biến chứng. Biến chứng đậu mùa khỉ phần lớn từ các nốt phát ban nếu để nhiễm trùng có thể dẫn đến hoại tử, ảnh hưởng đến phổi, nhiễm trùng máu, mất nước, viêm não. Vì vậy, Việt Nam phải chuẩn bị năng lực về chẩn đoán, cách ly cũng như quản lý để khi có ca bệnh sẽ hạn chế tối đa lây lan cũng như tử vong.

Trước các nguy cơ trên, GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho biết, Viện đang đề nghị WHO cập nhật thêm quy trình chẩn đoán vì chúng ta chưa có quy trình chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ trong phòng thí nghiệm. Đồng thời đang đợi nhận bộ mồi và trứng dương của WHO cung cấp.

Về vaccine, theo thông tin CDC Hoa Kỳ có 2 loại vaccine được FDA cấp phép sử dụng. Đây đều là vaccine có thành phần virus sống, sử dụng hai liều, mỗi liều cách nhau 4 tuần, cho những người trên 18 tuổi, song vẫn đang thảo luận về cách sử dụng- sử dụng vaccine trước hay sau khi phơi nhiễm. Trong khuyến cáo thì sử dụng cho nhóm nguy cơ rất cao, người phơi nhiễm, không sử dụng đại trà.

Trong khi đó, ông Nguyễn Lương Tâm, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, Việt Nam được WHO xếp thuộc vào nhóm 1 - nhóm quốc gia chưa ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ.

"Từ tháng 4-2022, Việt Nam đã bỏ tờ khai y tế đối với khách quốc tế nên người dân ở các quốc gia khác vào Việt Nam thuận lợi, trong đó có các quốc gia đã ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ", Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cảnh báo.

Do đó, để chủ động phát hiện, ngăn chặn các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh truyền nhiễm lan truyền qua biên giới, Cục Y tế dự phòng đã đề nghị Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế và trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành có hoạt động kiểm dịch y tế thực hiện nghiêm, đầy đủ các hoạt động kiểm dịch y tế đối với người, phương tiện và hàng hóa được quy định tại Nghị định số 89 của Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm về kiểm dịch y tế biên giới.

Đặc biệt để ứng phó với dịch bệnh đậu mùa khỉ, WHO khuyến cáo đối với các nước nhóm 1 cần kích hoạt hoặc thiết lập cơ chế phối hợp đa ngành giữa Bộ Y tế và các ban ngành khác để tăng cường sẵn sàng ứng phó với bệnh đậu mùa khỉ và ngăn chặn sự lây truyền bệnh từ người sang người. Lập kế hoạch, hoặc thực hiện các biện pháp can thiệp để tránh kỳ thị và phân biệt đối xử với các cá nhân hoặc nhóm người cảm nhiễm với bệnh đậu mùa khỉ; mục tiêu là ngăn ngừa sự lây truyền âm thầm của virus đậu mùa khỉ trong cộng đồng. Trọng tâm của những can thiệp này là khuyến khích người dân tự khai báo và tìm kiếm cơ sở y tế khi có dấu hiệu bệnh.

WHO cũng chỉ rõ việc cần thiết lập, tăng cường giám sát dịch tễ bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm khả năng tiếp cận các xét nghiệm chẩn đoán chính xác và giá cả hợp lý. Đưa bệnh đậu mùa khỉ vào như một phần của hệ thống giám sát quốc gia hiện tại.