Theo thống kê của cơ quan BHXH, chỉ tính riêng ở TP Hà Nội đã có hàng trăm DN nợ BHXH với tổng số tiền nợ lên đến hơn 3.000 tỷ đồng. Tại TPHCM, số tiền DN nợ BHXH là gần 700 tỷ đồng, trong đó có nhiều DN số nợ tiền BHXH lên đến hàng chục tỷ đồng.
Nhiều trường hợp mặc dù cơ quan BHXH đã áp dụng các biện pháp bắt buộc như tạm thời không giải quyết chế độ, không chốt sổ, không cho gia hạn thẻ bảo hiểm y tế... (điều đó cũng đồng nghĩa là quyền lợi của người lao động bị vi phạm nghiêm trọng khi DN nợ tiền BHXH) nhưng nhiều DN vẫn cố tình chây ỳ việc đóng BHXH.
Cá biệt có trường hợp khi bị các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, kiểm tra DN và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, thì DN mới chấp hành nộp phạt và nhanh chóng trả tiền nợ BHXH. Điều đó đã chứng tỏ, bên cạnh việc một số DN thực sự khó khăn về tài chính thì vẫn có nhiều DN cố tình chây ỳ, trốn đóng BHXH cho người lao động.
Hiện nay, để hạn chế tình trạng nợ đọng, tình trạng cố tình trốn đóng BHXH, nhiều cơ quan, ban ngành đã phối hợp với các cơ quan BHXH trong việc kiểm tra, giám sát nghĩa vụ thực hiện nộp tiền BHXH cho người lao động của DN. Trong hồ sơ pháp nhân của các DN khi tham gia thực hiện thi công các công trình hay tham gia các gói thầu, đều bắt buộc phải kê khai, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng tiền BHXH cho người lao động theo quy định.
Cũng cần nói thêm rằng hiện nay việc xử lý đối với tình trạng nợ đọng, chây ỳ, trốn đóng BHXH của DN thường chỉ dừng lại ở mức độ xử phạt vi phạm hành chính hay khởi kiện ra tòa án. Vì vậy mà nhiều DN “nhờn luật”, việc chây ỳ cũng là điều dễ hiểu. Luật BHXH sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2018 đã quy định rõ, nếu người sử dụng lao động trốn đóng BHXH sẽ bị phạt nặng, thậm chí có thể bị xử lý hình sự.
Theo đó, người sử dụng lao động trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn cho người lao động hoặc đóng không đầy đủ từ 6 tháng trở lên, ngoài việc bị phạt hành chính sẽ còn bị phạt tiền 50 - 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.
Để hạn chế đến mức thấp nhất hành vi nợ đọng BHXH kéo dài hay hành vi cố tình trốn đóng BHXH của DN, đã đến lúc cần xử lý mạnh tay. Chỉ còn 2 tháng nữa Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực, ngay từ bây giờ cần tiến hành lập hồ sơ những trường hợp cố tình trốn đóng BHXH kéo dài để chuẩn bị thủ tục khởi tố, xử lý nghiêm minh.
