Đã có nhiều người du học thành tài, trở về phục vụ địa phương, phát huy tốt năng lực; song cũng có một số trường hợp bỏ cơ quan được phân công trước thời hạn quy định, hoặc đi làm nơi khác, không về phục vụ địa phương, thậm chí ở lại nước ngoài.
Từ những sự việc như vậy, cho thấy cần phải chấn chỉnh việc xét tuyển nhân sự cử du học, không thể để ngân sách chắt chiu phải bị hoang phí. Việc cần làm trước hết là kiểm tra vì sao có người được chi ngân sách cử đi đào tạo ở nước ngoài lại không trở về phục vụ địa phương.
Có nhiều nguyên do, như: có chủ ý lợi dụng việc được cử đi học để tìm cơ hội định cư nước ngoài; có nguyện vọng được đi đào tạo nhưng được cử đi học không đúng ngành nghề yêu thích hoặc không đúng năng lực, nên chán nản bỏ học, tìm việc khác; công việc và vị trí được phân công sau khi học thành tài không phù hợp, không phát huy được kiến thức đã trang bị, nên chuyển đi làm nơi khác thu nhập cao hơn, vị trí cao hơn…
Một số khác thì lấy lý do lập gia đình hoặc xin ở lại học tiếp để không trở về phục vụ địa phương như cam kết. Thực chất đó chỉ là những lý do ngụy biện, thiếu trách nhiệm với địa phương chi kinh phí cho mình du học, không giữ lời cam kết, che đậy cho việc chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân. Không thể nói rằng địa phương và đất nước không trọng dụng mình, vì chính việc mình được chi ngân sách cử đi học đã thể hiện sự rất tin cậy, kỳ vọng và trọng dụng.
Để không tiếp diễn những trường hợp được cử đi học ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước lại không về, cần xét tuyển sàng lọc cẩn trọng, không tuyển những trường hợp không đúng chuyên môn và không đảm bảo là những cán bộ vừa hồng vừa chuyên. Không xét theo diện con cán bộ, mà nên xét về năng lực, phẩm chất, quá trình rèn luyện phấn đấu của bản thân.
Cần có quy định pháp luật để mọi trường hợp không thực hiện cam kết phải bị chế tài bồi thường. Đối với các trường hợp con cán bộ được cử đi học rồi không trở về phục vụ, cũng cần kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm cán bộ đó. Một biện pháp quan trọng là khi cử đi đào tạo ở nước ngoài cần có tổ chức quản lý chu đáo, bồi dưỡng ý thức chính trị, nhận thức trách nhiệm.
