Tại Việt Nam, dù đã có quy định sản phẩm gia cầm trước khi đưa ra thị trường phải qua kiểm dịch và được giết mổ tại các cơ sở được cấp phép nhưng tình trạng buôn bán gia cầm sống chưa qua kiểm dịch vẫn diễn ra khá phổ biến.
Nhiều người dân buôn bán gia cầm sống trên đường Nguyễn Văn Công (quận Gò Vấp) Từ nhiều năm qua, để phòng ngừa dịch cúm gia cầm, TPHCM đã chỉ đạo cấm mọi hoạt động vận chuyển, kinh doanh gia cầm sống. Thế nhưng, hiện vẫn còn tồn tại nhiều điểm bán gia cầm sống trái phép, đặc biệt là tại các chợ tự phát, chợ tạm ven đường, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch cúm gia cầm.
Rảo quanh các khu chợ dân sinh, chợ tự phát trên địa bàn các quận 3, 7, Tân Bình, Gò Vấp, huyện Bình Chánh… chúng tôi bắt gặp hàng loạt điểm bày bán gà, vịt, chim trời; hoạt động mua bán vô cùng nhộn nhịp, khách muốn mua bao nhiêu cũng có. Ghé vào khu chợ tự phát trên đường Nguyễn Văn Công, quận Gò Vấp (đoạn từ đường Bạch Đằng đến chung cư Hà Đô), chúng tôi ghi nhận nhiều hộ kinh doanh gà, vịt sống. Gia cầm được giết mổ tại chỗ, ngay dưới sàn đất trên vỉa hè, nườm nượp người mua. Một người phụ nữ thấy chúng tôi dừng lại, liền mời chào: “Mua gà đi em, gà thả vườn chỉ 140.000 đồng/kg, chị làm sẵn tại chỗ, sạch sẽ miễn phí cho em luôn”.
Khu vực nội thành đã vậy, càng ra vùng ven thì hoạt động mua bán gia cầm sống càng công khai, nhộn nhịp hơn. Dọc đường Nguyễn Văn Linh (quận 7), xuất hiện nhiều điểm bán gia cầm sống ngay trên vỉa hè. Chúng tôi ghé vào tiệm ven đường hỏi mua gà, một người đàn ông cho biết đây là gà thả vườn nên đảm bảo an toàn, chắc thịt, giá dao động từ 130.000-160.000 đồng/kg. Hỏi về nguồn gốc, người bán cho hay: “Gà ở đây bán chủ yếu là thả vườn từ các tỉnh miền Tây vận chuyển lên để tiêu thụ, ăn gà này an toàn hơn các loại gà công nghiệp bán trên thị trường nhiều”.
Dọc theo quốc lộ 50, xã Đa Phước, huyện Bình Chánh, chúng tôi bắt gặp hàng chục điểm bán gia cầm sống nằm bên lề đường, gà vịt được cột thành từng nhóm bày bán công khai. Khách hàng có thể mua sống đem về hoặc được người bán giết mổ tại chỗ, chỉ sau 5-10 phút có ngay gà vịt được làm sạch. Tại khu vực này, nhiều địa điểm còn nhận làm gà cúng và giao tận nơi trên địa bàn thành phố. Thậm chí, không ít xe máy treo đầy gà, vịt đậu ngay rìa đường để bán mà không có cơ quan chức năng kiểm tra, nhắc nhở. Tương tự, tại khu vực chợ tự phát trên đường Phạm Văn Chiêu (quận Gò Vấp), cầu Trường Đai (phường Tân Thới Hiệp, quận 12), khu vực chợ Văn Thánh (quận Bình Thạnh)… cũng tồn tại nhiều điểm kinh doanh gà, vịt sống trái phép.
Cần kiên quyết ngăn chặn
Theo ghi nhận, phần lớn các điểm bán gia cầm sống là hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tự phát. Đa phần người bán giết mổ gia cầm ngay trên vỉa hè, nền gạch không đảm bảo vệ sinh. Lông gà, tiết, nước thải sau khi làm xong đổ tràn lan ra đường hoặc xuống cống rãnh, bốc mùi hôi thối, gây ô nhiễm môi trường. Việc giết mổ, kinh doanh gia cầm sống trái phép không chỉ mất an toàn vệ sinh thực phẩm mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây lan các loại dịch bệnh, đặc biệt là dịch cúm gia cầm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và cộng đồng.
Chị Trần Thị Mỹ (40 tuổi, ngụ trên đường Nguyễn Văn Công) bức xúc: “Khu vực này tồn tại một chợ tự phát suốt nhiều năm qua, hoạt động buôn bán gây nên cảnh kẹt xe, tắc đường thường xuyên. Các loại gia cầm sống được bày bán, giết mổ ngay trên vỉa hè; lông, tiết gà và nước thải đổ thẳng xuống đường gây mất vệ sinh, không đảm bảo an toàn, mùi hôi thối bốc lên gây ảnh hưởng những hộ dân xung quanh”.
Anh Lưu Chí Vỹ (35 tuổi, ngụ đường Dương Thị Mười, quận 12) kể: “Nhiều năm qua, hoạt động mua bán gia cầm trái phép vẫn diễn biến phức tạp. Đi trên đường, tôi dễ dàng bắt gặp nhiều xe gắn máy chở đầy gia cầm sống lưu thông vào trung tâm nội thành để tiêu thụ, nếu số gà trên bị nhiễm bệnh thì hậu quả vô cùng to lớn. Mong rằng cơ quan chức năng cần kiểm soát lại hoạt động mua bán gia cầm sống tràn lan như hiện nay”.
Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y TPHCM, tình hình kinh doanh gia cầm sống trái phép tại các địa phương không được xử lý triệt để, hiện vẫn còn tồn tại 337 điểm mua bán tại 147 chợ, khu vực thuộc 20 quận, huyện. Việc giết mổ, kinh doanh gia cầm sống trái phép tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra dịch cúm gia cầm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Để chủ động ngăn chặn dịch cúm gia cầm bùng phát, trong bối cảnh dịch Covid-19 đang có những diễn biến phức tạp, bên cạnh việc thường xuyên kiểm tra xử lý của các cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng nên chọn mua các loại gia cầm đã được kiểm dịch, có nguồn gốc rõ ràng.
