Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc: Kiểm toán sai, có thể kiện

Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc khẳng định, kết quả kiểm toán là trung thực và chính xác.

PV: Thưa ông, vừa rồi sau khi Kiểm toán Nhà nước (KTNN) công bố kết quả kiểm toán thì đã có khá nhiều đơn vị như Bộ Ngoại giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bệnh viện… phản ứng, nói là họ khắc phục rồi, hoặc họ không được trao đổi về kết quả kiểm toán ấy. Ông có bình luận gì?

ÔNG HỒ ĐỨC PHỚC: Chúng tôi thực hiện đúng chuẩn mực và quy trình của kiểm toán. Trong quá trình làm, KTNN đã có sự trao đổi; sau khi làm xong, làm biên bản kiểm toán thì phải có sự chứng kiến của đơn vị được kiểm toán và có văn bản yêu cầu đơn vị được kiểm toán giải trình các vấn đề mà KTNN yêu cầu. Sau đấy KTNN mới tiến hành lên dự thảo báo cáo. Dự thảo phải qua nhiều bước kiểm soát nữa, rồi Tổng Kiểm toán hoặc là Phó Tổng Kiểm toán mới duyệt lại lần cuối cùng, xem xét bằng chứng... Nên những người nói như thế, có thể một là họ không trực tiếp (theo dõi quá trình kiểm toán - PV) hoặc họ thiếu trách nhiệm.

Ý ông là kết quả đã được thể hiện trên báo cáo kiểm toán là trung thực?

-  Và có đầy đủ bằng chứng kèm theo. Trong Luật Kiểm toán quy định, các đơn vị được kiểm toán nếu không đồng tình có thể kiện ra tòa.

 Nhưng có ý kiến cho rằng nếu là kết quả kiểm toán chính thức thì phải thể hiện trong báo cáo chứ không phải trong footnote (chú thích chân trang) như báo cáo kiểm toán?

- Bởi vì mỗi một đơn vị có một báo cáo kiểm toán. Còn cái này là báo cáo tổng hợp, nên không thể đưa hết các nội dung vào. Một năm, KTNN làm 300 cuộc kiểm toán, mà một cuộc như vậy cũng có báo cáo khoảng 50 trang, thì không thể đưa vào hết được. Đây là những cái trọng tâm nhất, còn footnote là để chúng tôi dẫn chứng minh họa, cụ thể là đơn vị nào vi phạm.

Trong quá trình làm việc, KTNN bao giờ cũng đề nghị đơn vị được kiểm toán giải trình, hết sức dân chủ. Sau giải trình của anh thì tôi đưa ra bằng chứng, thậm chí là có tranh luận với nhau. Còn khi đã có kết luận, KTNN hoàn toàn chịu trách nhiệm về kết luận của mình. Nếu sai, có quyền khiếu nại, và thậm chí có quyền kiện ra tòa.

 Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) mới đây cho rằng Bộ đã trao đổi rất nhiều lần và không đồng ý với kết quả kiểm toán, nhưng KTNN vẫn ra kết luận?

- Phản ứng của Bộ KHĐT, tôi cho là cũng không đúng. Ở đây chúng tôi mới nói chuyện thủ tục sai, thẩm quyền trong quá trình tiến hành không đúng, chưa nói đến trách nhiệm về thất thoát, lãng phí. Bộ KHĐT nói 18 dự án phân bổ theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. KTNN hỏi rõ là nếu làm theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước thì văn bản nào, công văn nào, hay thông báo làm việc nào, hoặc chẳng hạn bút phê nào thì không có. Hay nữa họ nói phân bổ 11 lần do Luật Đầu tư công. Bộ KHĐT chính là cơ quan chủ trì soạn thảo Luật này. Theo Luật Ngân sách 2012 và theo Luật Đầu tư công thì phải phân bổ vốn trước ngày 21-12, nhưng Bộ phân bổ tới 11 lần mà chỉ có 1 lần trước ngày 31-12 thì rõ ràng 10 lần sau là sai chứ?!

 Mấy năm vừa rồi đã có trường hợp nào do có phản ứng của các bộ mà KTNN phải nhận sai và điều chỉnh kết quả kiểm toán?

- Ít lắm. Từ khi tôi về làm Tổng Kiểm toán đến giờ thì chưa xảy ra việc này. Tôi xin nhắc lại là KTNN kết luận khi đầy đủ bằng chứng và chịu trách nhiệm trước pháp luật. KTNN cho rằng sai thì phải sửa, và sửa thì mới trung thực, có trách nhiệm.

Nếu cần, KTNN cũng sẽ tổ chức họp báo để đưa ra bằng chứng về sai phạm của các đơn vị được kiểm toán. Nhưng Bộ KHĐT cũng không gửi công văn chính thức cho KTNN để phản ứng rằng kết luận của KTNN là sai.

Khi sửa Hiến pháp, nhiều người rất kỳ vọng vào sự độc lập của một chế định độc lập là KTNN, mấy năm gần đây rõ ràng yêu cầu của QH đối với kiểm toán cũng cao hơn. KTNN có chịu sức ép nào trong việc đảm bảo tính độc lập trong hoạt động của mình hay không?

- Không. KTNN đảm bảo tính độc lập và tuân theo pháp luật, thực hiện theo đúng chỉ đạo của QH, đúng Luật Kiểm toán 2015 đã ban hành.